7S-model van McKinsey

- Willem Heijboer

Wat is het 7S-model van McKinsey?

Het 7S-model is ontwikkeld door consultants van McKinsey in de jaren tachtig om organisaties te helpen hun interne samenhang beter te begrijpen. Het idee achter het model is eenvoudig maar krachtig: een organisatie functioneert pas optimaal als alle onderdelen goed op elkaar zijn afgestemd. Niet alleen de strategie en de structuur, maar ook zachte factoren zoals cultuur, leiderschapsstijl en vaardigheden bepalen of plannen in de praktijk werken. Het model biedt daarmee een compleet raamwerk om te analyseren waar verbeteringen nodig zijn en waar mogelijke knelpunten zitten.

De zeven elementen van het 7S-model zijn:

• Strategy: de koers en keuzes van de organisatie

• Structure: de inrichting van functies en verantwoordelijkheden

• Systems: processen en werkwijzen die het dagelijks werk sturen

• Staff: de mensen en hun inzet in de organisatie

• Skills: de kerncompetenties en kennis van medewerkers

• Style: de manier van leidinggeven en cultuur

• Shared Values: de gedeelde normen, waarden en drijfveren

Het onderscheid tussen harde en zachte factoren maakt het model extra waardevol. Harde factoren zijn relatief makkelijk aan te passen, zoals structuur en systemen. Zachte factoren zoals leiderschapsstijl en gedeelde waarden vergen meer tijd en aandacht, maar zijn vaak doorslaggevend bij verandertrajecten. Zo wordt het 7S-model in de praktijk vaak gebruikt als startpunt bij reorganisaties, fusies of Lean- en veranderprogramma’s om te toetsen of alles in balans is.

Wat zijn de zeven elementen van het 7S-model?

De kracht van het 7S-model zit in de samenhang. Geen enkel element staat op zichzelf. Een nieuwe strategie werkt alleen als de structuur en systemen daarbij passen. En zelfs de beste processen hebben weinig effect als medewerkers de juiste vaardigheden missen of de cultuur haaks staat op de gekozen koers. De zeven S’en vormen dus samen een geheel waarin elke verandering invloed heeft op de rest.

• Strategy: de gekozen koers en prioriteiten van de organisatie. Hier gaat het om waar de organisatie zich op richt om concurrerend te blijven. Denk aan innovatie, kostenleiderschap of klantgerichtheid. Strategy bepaalt de richting en legt de basis voor alle andere S’en.

• Structure: de manier waarop de organisatie formeel is ingericht. Dit gaat verder dan een organogram. Het gaat om rollen, verantwoordelijkheden, afdelingen en de mate van centralisatie of decentralisatie. Een passende structuur maakt strategie uitvoerbaar.

• Systems: de processen, procedures en IT-oplossingen die de dagelijkse operatie sturen. Denk aan HR-processen, kwaliteitsmanagement, rapportages en ERP-systemen. Systems zijn vaak de vertaalslag van beleid naar praktijk.

• Staff: de medewerkers en hun inzet. Het gaat om aantallen, diversiteit, inzetbaarheid en ontwikkelmogelijkheden. Ook de manier waarop medewerkers worden aangetrokken, behouden en gemotiveerd speelt hierbij een rol.

• Skills: de kernvaardigheden en competenties die de organisatie onderscheiden. Dit kan gaan om technische kennis, maar ook om probleemoplossend vermogen of klantgericht werken. Skills bepalen of de organisatie haar strategie daadwerkelijk kan waarmaken.

• Style: de manier van leidinggeven en de heersende managementstijl. Is de cultuur hiërarchisch, coachend of resultaatgericht? Style beïnvloedt hoe beslissingen worden genomen en hoe medewerkers zich gedragen.

• Shared Values: de gedeelde waarden en overtuigingen die als fundament dienen. Dit zijn de basisprincipes waar de organisatie in gelooft, zoals duurzaamheid, betrouwbaarheid of ondernemerschap. Shared Values verbinden de andere zes S’en en vormen de kern van de bedrijfscultuur.

Door elk van deze elementen apart te onderzoeken én de onderlinge samenhang zichtbaar te maken, ontstaat een helder beeld van waar een organisatie staat. Het 7S-model helpt daarmee om keuzes voor verandering beter te onderbouwen en de kans op succesvolle uitvoering te vergroten.

Hoe pas je het 7S-model toe?

Het toepassen van het 7S-model begint met het in kaart brengen van de huidige situatie. Per element breng je scherp in beeld hoe het nu is ingericht: welke strategie wordt gevolgd, hoe ziet de structuur eruit, welke systemen ondersteunen het werk, en hoe ervaren medewerkers de cultuur en waarden? Dit kan via documenten, interviews of workshops. Vervolgens bepaal je de gewenste situatie en leg je de verschillen naast elkaar. Zo ontstaat inzicht in waar de organisatie uit balans is, bijvoorbeeld een innovatieve strategie die niet wordt ondersteund door verouderde systemen of een te hiërarchische stijl van leidinggeven.

Daarna gebruik je de analyse om acties te formuleren. Richt je eerst op de elementen waar de grootste misalignment zit en die cruciaal zijn voor succes. Vaak betekent dit dat harde en zachte factoren tegelijk aandacht vragen: nieuwe processen werken alleen als medewerkers de juiste vaardigheden en waarden delen. In verandertrajecten zoals Lean Six Sigma of organisatiebrede cultuurprogramma’s fungeert het 7S-model zo als diagnose- en planningsinstrument. Het helpt je om verbeteringen niet losstaand, maar in samenhang door te voeren.

Wanneer gebruik je het 7S-model?

Het 7S-model is vooral nuttig als er veranderingen op stapel staan of wanneer resultaten achterblijven en de oorzaak niet direct duidelijk is. Het biedt een helikopterview die helpt om te zien of alle interne factoren elkaar versterken of juist tegenwerken. Daarmee is het model zowel geschikt voor strategische vraagstukken als voor concrete verbeterinitiatieven.

Typische toepassingsmogelijkheden zijn:

• Strategie-implementatie: toets of structuur, systemen en vaardigheden aansluiten bij de nieuwe koers. Zo voorkom je dat een goed plan strandt door gebrek aan draagvlak of verkeerde inrichting.

• Organisatieverandering: gebruik het model bij fusies, reorganisaties of herstructureringen om te zorgen dat cultuur, processen en leiderschap meebewegen.

• Continu verbeteren: koppel 7S aan Lean of Six Sigma trajecten. Een procesverbetering heeft pas blijvend effect als ook medewerkers, stijl van leidinggeven en waarden op één lijn zitten.

• Probleemanalyse: zet het model in als prestaties tegenvallen zonder duidelijke oorzaak. Het helpt om blinde vlekken bloot te leggen, zoals een mismatch tussen strategie en cultuur.

• Cultuur- en leiderschapsontwikkeling: gebruik 7S als kapstok om leiderschapsgedrag en gedeelde waarden te bespreken en te verbeteren.

Door het model te gebruiken in deze situaties, maak je vraagstukken concreter en voorkom je dat verbeterinitiatieven los van elkaar staan. Het helpt managers en teams om gefundeerde keuzes te maken en verandering gestructureerd aan te pakken.

Wat zijn de sterke punten van het 7S-model?

Het 7S-model heeft zich door de jaren heen bewezen als een veelzijdig en betrouwbaar raamwerk. Het dwingt organisaties om niet alleen naar structuur of strategie te kijken, maar juist ook naar zachte factoren zoals cultuur en leiderschapsstijl. Dat maakt het model krachtig en breed inzetbaar, zeker bij verander- en verbetertrajecten. Het helpt bij het stellen van de juiste vragen: passen systemen bij de strategie, zijn de juiste vaardigheden aanwezig, en sluiten de gedeelde waarden aan bij de koers?

Sterke punten in het kort:

• Holistische blik: kijkt integraal naar alle factoren die prestaties beïnvloeden.

• Toegankelijk en eenvoudig: makkelijk uit te leggen aan verschillende doelgroepen.

• Breed toepasbaar: geschikt voor elke sector en organisatieniveau.

• Gemeenschappelijke taal: bevordert een gedeeld begrip en dialoog.

• Ondersteunt besluitvorming: helpt prioriteiten stellen bij verandering.

• Focus op samenhang: legt afhankelijkheden en misalignments bloot.

Juist omdat het model zowel harde als zachte factoren meeneemt, wordt het in veel sectoren gebruikt als startpunt voor verandering. Het maakt onzichtbare knelpunten bespreekbaar en zorgt dat verbeteringen niet losstaand worden ingevoerd. Voor managers en consultants is het daarmee een krachtig hulpmiddel om richting te geven aan keuzes, draagvlak te creëren en resultaten duurzaam te borgen.

Wat zijn de zwakke punten van het 7S-model?

Hoewel het 7S-model veel voordelen heeft, kent het ook duidelijke beperkingen. Het richt zich volledig op de interne organisatie en houdt geen rekening met externe factoren zoals marktontwikkelingen, concurrentie of wetgeving. Daardoor is het model minder geschikt als enige analysetool bij strategische vraagstukken. Daarnaast blijft het model vaak beschrijvend: het laat zien waar misalignment zit, maar geeft geen concreet stappenplan om dat op te lossen.

Zwakke punten in het kort:

• Beperkte focus: geen aandacht voor externe invloeden.

• Abstract niveau: geeft inzicht maar geen direct handelingsplan.

• Afhankelijk van interpretatie: uitkomsten zijn vaak subjectief.

• Verouderde oorsprong: ontwikkeld in de jaren tachtig, sommige termen voelen gedateerd.

• Risico op simplificatie: organisaties zijn complexer dan zeven categorieën.

In de praktijk betekent dit dat het 7S-model zelden op zichzelf wordt gebruikt. Het werkt het best in combinatie met andere methodes, zoals een PESTLE-analyse voor de externe omgeving of Lean Six Sigma voor procesverbetering. Op die manier benut je de kracht van het model, terwijl je de beperkingen opvangt en een vollediger beeld krijgt van de uitdagingen en kansen binnen de organisatie.

Is het 7S model nog relevant?

Ja, het 7S model is nog steeds relevant, ondanks dat het ruim veertig jaar geleden is ontwikkeld. De essentie van het model is tijdloos: een organisatie presteert pas echt goed wanneer strategie, structuur, systemen, medewerkers en cultuur in balans zijn. Juist in een context van digitalisering, agile werken en marktveranderingen helpt het model om te toetsen of de interne organisatie klaar is voor de toekomst. Het dwingt managers en teams om verder te kijken dan alleen een nieuwe strategie of technologie en ook cultuur, vaardigheden en leiderschapsstijl mee te nemen in de afweging.

In de praktijk wordt het 7S model vaak gebruikt als snelle en gestructureerde diagnose. Het maakt zichtbaar waar de samenhang ontbreekt en waar verbeteringen nodig zijn. Daarmee kan het dienen als startpunt voor verandertrajecten zoals reorganisaties, fusies of Lean Six Sigma projecten. Het model is niet altijd voldoende als enige instrument, maar blijft waardevol als checklist en gespreksbasis. Organisaties die het bewust combineren met andere methodes krijgen een compleet beeld en vergroten de kans dat verbeteringen daadwerkelijk beklijven.

Hoe past het 7S model in Lean Six Sigma projecten?

Lean Six Sigma richt zich op het verbeteren van processen en het wegnemen van verspillingen. Toch blijkt in de praktijk dat verbeteringen alleen duurzaam effect hebben als de bredere organisatie in lijn is met de gekozen aanpak. Het 7S model helpt om die samenhang zichtbaar te maken. Het zorgt ervoor dat je niet alleen kijkt naar procesdata, maar ook naar de mensen, de cultuur en de structuur die nodig zijn om verbeteringen blijvend te verankeren. Daarmee fungeert het model als een waardevolle voorbereidende scan voordat je een verbeterprogramma start.

Voorbeelden van de koppeling tussen 7S en Lean Six Sigma:

• Strategy: verbeterinitiatieven moeten direct aansluiten op de strategische doelen.

• Structure: rollen van Green Belts, Black Belts en management moeten duidelijk zijn.

• Systems: processen, IT en rapportages moeten Lean werken ondersteunen.

• Staff: medewerkers hebben tijd en middelen nodig om verbeterprojecten uit te voeren.

• Skills: training in Lean Six Sigma vaardigheden is cruciaal voor succes.

• Style: leiderschap moet betrokken zijn en voorbeeldgedrag tonen.

• Shared Values: continu verbeteren moet stevig ingebed zijn in de cultuur.

Door 7S en Lean Six Sigma te combineren ontstaat er een bredere blik. Lean Six Sigma levert de methodiek en tools om processen meetbaar te verbeteren, terwijl het 7S model helpt om de organisatorische randvoorwaarden op orde te brengen. Als strategie, cultuur, vaardigheden en structuur niet aligned zijn, is de kans groot dat verbeterprojecten stranden. Samen zorgen beide benaderingen voor interne samenhang én efficiënte processen, de sleutel tot continu verbeteren en blijvende verandering. Ook buiten Lean Six Sigma projecten is het 7S model waardevol, bijvoorbeeld in bredere verandermanagementtrajecten waar draagvlak en samenhang centraal staan.

Welke tips zijn er voor het toepassen van het 7S model?

Het 7S model levert de meeste waarde op als het niet alleen theoretisch wordt toegepast, maar actief wordt gebruikt als diagnose- en gespreksinstrument. Betrek verschillende perspectieven binnen de organisatie en maak de vertaalslag van analyse naar concrete acties. Zo voorkom je dat het een papieren exercitie blijft en maak je het model praktisch bruikbaar.

Praktische best practices om optimaal resultaat te halen uit een 7S analyse:

• Betrek verschillende lagen van de organisatie: verzamel input van zowel management als medewerkers voor ieder van de zeven S’en. Zo ontstaat een compleet en gedragen beeld en voorkom je een eenzijdige analyse.

• Gebruik objectieve data waar mogelijk: combineer het 7S model met feiten, zoals prestatie-indicatoren of medewerkersfeedback. Dit voorkomt dat de analyse uitsluitend op aannames of gevoel wordt gebaseerd.

• Zie het model als dialooginstrument: laat teams de 7S resultaten bespreken. De kracht zit in het gesprek over waar zaken niet op elkaar aansluiten, waardoor bewustzijn en draagvlak ontstaan.

• Prioriteer en vertaal naar acties: richt je op de belangrijkste knelpunten en maak per misalignment een concreet actieplan. Bijvoorbeeld: als Skills tekortschieten, plan gerichte trainingen.

• Schakel expertise in indien nodig: loop je vast of wil je een frisse blik, overweeg een workshop of begeleiding door een externe Lean of Change management expert. Een ervaren consultant kan helpen bij objectieve beoordeling en vertaling naar implementatie.

Door het model op deze manier te benaderen wordt het een praktisch stuurmiddel in plaats van een theoretisch raamwerk. Het helpt om betrokkenheid te vergroten en verbeterinitiatieven daadwerkelijk te koppelen aan strategie en cultuur. Daarmee krijgt het 7S model een duidelijke plek binnen Lean Six Sigma en change management trajecten, en wordt het een hulpmiddel dat ook op de lange termijn waarde toevoegt.

Hoe ga je aan de slag met het 7S model?

Het 7S model wordt pas waardevol als je het daadwerkelijk toepast in je organisatie. Begin klein, bijvoorbeeld met een quick scan van de zeven elementen. Dat geeft vaak al verrassende inzichten in waar zaken niet goed op elkaar aansluiten. Gebruik die eerste analyse als startpunt voor gerichte verbeteringen. Zie het als een continu proces: door het model periodiek opnieuw in te zetten kun je meten of de organisatie in balans blijft en of eerdere veranderingen echt effect hebben.

Belangrijk is dat je de uitkomsten vertaalt naar concrete acties. Richt je niet op alle zeven elementen tegelijk, maar focus op de grootste knelpunten die de strategie en prestaties het meest in de weg zitten. Zo bouw je stap voor stap aan een sterker fundament. Je hoeft dit proces bovendien niet alleen te doen. Heb je behoefte aan extra expertise of een sparringpartner, dan kan een training of consultancytraject veel waarde toevoegen. Impactery helpt organisaties bij het uitvoeren van een 7S analyse en het begeleiden van verbeterinitiatieven, zodat jouw organisatie doelgericht, efficiënt en toekomstbestendig wordt ingericht.