Theory of Constraints

- Willem Heijboer

Wat is de Theory of Constraints (TOC)?

De Theory of Constraints (TOC) is een managementfilosofie ontwikkeld door Eliyahu Goldratt in de jaren '80. Het idee achter TOC is dat elk proces of systeem één zwakke schakel heeft, ofwel bottleneck, die de totale prestaties beperkt. Door deze bottleneck te identificeren en aan te pakken, kun je de efficiëntie van het hele proces verbeteren. In essentie draait het om het vinden en elimineren van de grootste belemmeringen in je organisatie, zodat je meer waarde kunt leveren, sneller en met minder verspilling.

Goldratt, een Israëlische fysicus en managementdenker, bedacht TOC als een praktische manier om bedrijven te helpen hun beperkingen te herkennen en weg te nemen. Zijn bekendste boek, The Goal, introduceert deze methode op een toegankelijke manier door het verhaal van een fabriek die worstelt met productieproblemen. Zijn filosofie heeft zich sindsdien verder ontwikkeld en wordt nu breed toegepast in verschillende sectoren, van productie tot dienstverlening.

De vijf focusstappen van de Theory of Constraints

De Theory of Constraints (TOC) biedt een gestructureerde aanpak om beperkingen in je processen te identificeren en aan te pakken. Deze aanpak bestaat uit de vijf focusstappen. Door dit stappenplan te volgen, kun je systematisch de grootste bottlenecks in je organisatie elimineren. Dit zorgt voor meer efficiëntie, een betere doorvoer, kortere doorlooptijden en uiteindelijk een hogere winst.

Hier zijn de vijf focusstappen van TOC:

1. Identificeer de bottleneck. Elke organisatie heeft één hoofdbeperking die het meeste tegenhoudt. Dit kan een machine zijn die traag werkt, een medewerker die overbelast is, of een inefficiënt beleid. Het vinden van deze bottleneck is de eerste stap.

2. Exploiteer de bottleneck. Haal het maximale uit de bottleneck zonder direct te investeren in nieuwe middelen. Dit kan door bijvoorbeeld onderhoud te optimaliseren of de planning van de bottleneck beter af te stemmen op het proces.

3. Maak alles ondergeschikt aan de bottleneck. Alle andere stappen in het proces moeten worden aangepast aan het tempo van de bottleneck. Dit betekent dat de rest van de keten soepel moet blijven draaien zonder de bottleneck verder te belasten.

4. Verhoog de capaciteit van de bottleneck. Als de bottleneck volledig wordt benut, is het tijd om te kijken naar investeringen of andere verbeteringen om de capaciteit te vergroten. Dit kan inhouden dat je nieuwe apparatuur aanschaft of processen anders inricht.

5. Herhaal het proces. Zodra één bottleneck is opgelost, ontstaat er vaak een nieuwe. Daarom is het belangrijk om de cyclus te herhalen en continu op zoek te blijven naar verbeteringen.

Het Denkproces in de Theory of Constraints

Een belangrijk onderdeel van de Theory of Constraints (TOC) is het denkproces dat helpt om bottlenecks niet alleen te identificeren, maar ook diepgaand te analyseren. Het doel is om de grondoorzaak van beperkingen op te sporen en systematisch op te lossen. Dit is belangrijk omdat je zonder inzicht in de onderliggende oorzaken vaak slechts symptomen bestrijdt in plaats van het echte probleem aan te pakken.

Het TOC-denkproces bestaat uit een aantal krachtige tools die je helpen om dieper te graven in de oorzaken van bottlenecks en oplossingen te ontwikkelen. Deze tools zijn ontworpen om complexe problemen te ontrafelen en omvatten de volgende methoden:

• Current Reality Tree (CRT). De Current Reality Tree helpt je om de huidige situatie te visualiseren. Je begint bij het beschrijven van de ongewenste effecten die je ervaart in je proces en traceert deze terug naar de onderliggende oorzaak. Dit geeft een helder beeld van waar het echte probleem zit.

• Evaporating Cloud. Deze tool gebruik je wanneer er conflicterende doelen of belangen zijn die een bottleneck in stand houden. Door de tegenstrijdigheden bloot te leggen, kun je een creatieve oplossing vinden die beide partijen tevreden stelt.

• Future Reality Tree (FRT). Wanneer je een oplossing hebt, visualiseer je de toekomstige situatie met de Future Reality Tree. Dit helpt om te zien of de voorgestelde veranderingen echt de knelpunten zullen oplossen, zonder nieuwe problemen te creëren.

• Strategy and Tactics Tree (S&T). Dit is de laatste stap, waarin je een actieplan opstelt om de gevonden oplossing daadwerkelijk te implementeren. Hierin leg je vast welke strategieën je gaat volgen en welke tactieken nodig zijn om je doel te bereiken.

Verschillen tussen de Theory of Constraints en Lean Six Sigma

Hoewel Theory of Constraints (TOC), Lean, en Six Sigma allemaal gericht zijn op procesverbetering, verschillen hun kernprincipes aanzienlijk. TOC richt zich primair op het identificeren van de grootste bottleneck binnen een proces, met de gedachte dat deze beperking de grootste impact heeft op de prestaties van het systeem. De aanpak is doelgericht: als je de bottleneck verwijdert, zal de doorvoer verbeteren, wat het hele systeem vooruit helpt. De focus ligt dus op het aanpakken van één cruciale beperking.

Lean, daarentegen, richt zich niet op één specifieke beperking, maar op het elimineren van verspilling in alle delen van het proces. Het doel is om zoveel mogelijk niet-waardetoevoegende activiteiten te verwijderen om zo de algehele efficiëntie te verhogen. Lean ziet elke verspilling als een potentiële belemmering en werkt stapsgewijs om het hele systeem te stroomlijnen, ongeacht waar de beperkingen zich bevinden.

Six Sigma verschilt weer door zijn nadruk op variatie. Waar TOC en Lean zich vooral richten op de snelheid en efficiëntie van het proces, draait het bij Six Sigma om het verbeteren van de kwaliteit door fouten en variaties te minimaliseren. Six Sigma maakt gebruik van statistische tools om processen te analyseren en te optimaliseren, met als doel het bereiken van consistentie en defectreductie. Lees hier meer over het verschil tussen Lean en Six Sigma.

De voordelen van TOC voor organisaties

Het toepassen van de Theory of Constraints (TOC) biedt verschillende voordelen voor organisaties die hun processen willen optimaliseren. Door je te concentreren op de grootste beperking in je systeem, kun je snel significante verbeteringen realiseren zonder dat je grote investeringen hoeft te doen. TOC zorgt ervoor dat je efficiënter werkt, knelpunten oplost en zo de algehele prestaties van je organisatie verbetert. De voordelen zijn breed toepasbaar voor alle sectoren, van productie tot dienstverlening, en hebben vaak een directe impact op de bedrijfsresultaten.

• Door te focussen op de grootste bottleneck, kun je snel duidelijke verbeteringen doorvoeren die direct merkbaar zijn.

• Het verbeteren van de doorvoer zorgt ervoor dat je meer winst kunt genereren zonder extra kosten te maken.

• Het wegnemen van knelpunten vergroot de capaciteit van bestaande middelen, waardoor ze efficiënter worden benut.

• Het versnellen van processen leidt tot kortere doorlooptijden, wat de klanttevredenheid verhoogt.

• Door activiteiten af te stemmen op de bottleneck, voorkom je verspilling van tijd en middelen, wat de algehele efficiëntie verbetert.

Theory of Constraints voorbeelden uit verschillende sectoren

De Theory of Constraints (TOC) is toepasbaar in allerlei sectoren. Wat ooit begon als een aanpak voor productieomgevingen, heeft zich bewezen in tal van andere gebieden. In de productie kun je bijvoorbeeld denken aan een bottleneck in de vorm van een traag werkende machine. Door de capaciteit van die machine te verhogen of de planning anders in te richten, verbeter je direct de doorvoer. Maar TOC is ook zeer effectief in de dienstverlening. Stel je voor dat een IT-serviceprovider vastloopt op lange wachttijden bij hun helpdesk. Door deze knelpunten te identificeren en te verhelpen, kan de klantenservice efficiënter worden, wat weer leidt tot hogere klanttevredenheid.

In de gezondheidszorg wordt TOC bijvoorbeeld gebruikt om patiëntenstromen te optimaliseren. Een veelvoorkomende bottleneck in ziekenhuizen is een gebrek aan bedden of lange wachttijden bij specialistische afdelingen. Door die beperkingen aan te pakken, kun je de doorlooptijd van patiëntenzorg drastisch verkorten. Ook in de logistiek, waar vaak wordt gewerkt met complexe ketens, biedt TOC een oplossing om voorraadproblemen en vertragingen in het transport aan te pakken. Kortom, TOC helpt je in elke sector om met relatief kleine aanpassingen grote verbeteringen door te voeren in je processen.

Throughput Accounting in Theory of Constraints

Throughput Accounting biedt een frisse kijk op hoe je naar kosten en winstgevendheid moet kijken binnen je organisatie. Waar traditionele boekhouding de nadruk legt op kostenreductie, verschuift Throughput Accounting de focus naar het maximaliseren van doorvoer, oftewel de snelheid waarmee producten of diensten waarde opleveren voor de klant. Dit geeft je een helderder beeld van hoe verbeteringen je daadwerkelijk helpen om winst te verhogen. Door te focussen op de belangrijkste knelpunten in je processen, kun je effectiever bepalen waar je middelen moet inzetten om het meeste resultaat te behalen.

Hier zijn de drie belangrijke factoren waarop Throughput Accounting zich richt:

• Doorvoer: Dit meet de snelheid waarmee producten of diensten waarde genereren, waarbij alleen datgene wat leidt tot verkoop wordt meegerekend.

• Investeringen: Dit omvat alles waarin geld is vastgelegd, zoals voorraden, machines en gebouwen. In tegenstelling tot traditionele methodes wordt dit niet gezien als activa, maar als verplichtingen die geen waarde opleveren totdat ze worden omgezet in doorvoer.

• Operationele kosten: Dit zijn de kosten die je maakt om de doorvoer te realiseren, zoals personeelskosten en energiekosten. Door hier slim mee om te gaan, kun je meer waarde uit je bestaande middelen halen.

De Drum-Buffer-Rope (DBR) methode

De Drum-Buffer-Rope (DBR) methode is een praktisch en effectief hulpmiddel binnen de Theory of Constraints (TOC) om bottlenecks te beheersen en processen te optimaliseren. Het doel van DBR is om ervoor te zorgen dat de bottleneck altijd optimaal benut wordt, zonder dat er overtollige voorraad ontstaat of andere delen van het proces te veel produceren. De drum vertegenwoordigt de bottleneck en bepaalt het productietempo. De buffer zorgt ervoor dat er altijd genoeg werk is voor de bottleneck, zodat deze nooit stilvalt. De rope reguleert de aanvoer van werk naar de bottleneck om overproductie en wachttijden te vermijden.

De drie belangrijkste elementen van DBR zijn:

• Drum: De bottleneck functioneert als het ritme van het proces en bepaalt hoeveel er geproduceerd kan worden.

• Buffer: Een strategisch geplaatste voorraad bij de bottleneck zorgt ervoor dat het proces niet stilvalt door een gebrek aan input.

• Rope: Dit is het mechanisme dat de toevoer van werk naar de bottleneck reguleert, zodat er nooit meer geproduceerd wordt dan de bottleneck aankan, wat verspilling voorkomt.

Hoe TOC en Lean samen toegepast kunnen worden

Theory of Constraints (TOC) en Lean Six Sigma versterken elkaar wanneer ze samen worden gebruikt om processen te optimaliseren. TOC helpt je de grootste bottleneck te identificeren, terwijl Lean zich richt op het elimineren van verspilling en het stroomlijnen van het hele proces. Door deze methoden samen te gebruiken, kun je gericht verbeteren waar het echt nodig is, zonder daarbij verspilling in andere delen van het proces te negeren.

TOC wordt vaak gebruikt in de analysefase van een Lean-traject. Na het identificeren van de bottleneck kun je Lean-principes toepassen om verspilling rond die bottleneck te verminderen. Dit versnelt de doorvoer en verhoogt de efficiëntie. Daarnaast kun je tijdens dagstarts en weekstarts de belangrijkste bottleneck bespreken en beoordelen hoe het proces zich ontwikkelt. Dit zorgt ervoor dat je voortdurend gefocust blijft op het belangrijkste knelpunt, terwijl Lean methoden worden gebruikt om het algehele proces te verbeteren.

Enkele praktische manieren waarop TOC en Lean Six Sigma elkaar versterken:

• Analysefase: Gebruik TOC om de grootste bottleneck te identificeren en pas Lean toe om verspilling eromheen te verminderen.

• Dag- en weekstarts: Bespreek de belangrijkste bottleneck tijdens dagelijkse of wekelijkse overleggen om de voortgang in de gaten te houden.

• Continu verbeteren: Gebruik TOC voor doorbraken en Lean voor dagelijkse, kleinere verbeteringen in het hele proces.

• Beheer van resources: Zorg dat processen rond de bottleneck Lean worden ingericht, zodat de bottleneck optimaal benut wordt zonder verspilling.

• Procesbalans: Nadat TOC de bottleneck heeft opgelost, gebruikt Lean om ervoor te zorgen dat het hele proces efficiënt blijft.

Veelgestelde vragen over de Theory of Constraints

Bekijk hieronder enkele veelgestelde vragen over de Theory of Constraints (TOC). Staat jouw vraag hier niet tussen? Neem gerust contact op via dit formulier.

Wat is de belangrijkste focus van TOC?

De belangrijkste focus van Theory of Constraints is het identificeren en elimineren van de grootste bottleneck in een proces. Deze bottleneck beperkt de prestaties van het hele systeem. Door die te verbeteren of te elimineren, kun je snel de doorvoer verhogen en de efficiëntie verbeteren.

Wat is het verschil tussen TOC en Lean?

Hoewel zowel TOC als Lean gericht zijn op procesverbetering, is het belangrijkste verschil dat TOC zich concentreert op één cruciale bottleneck die het systeem belemmert, terwijl Lean zich richt op het elimineren van verspilling in alle delen van het proces om de algehele efficiëntie te verhogen.

Hoe werkt Throughput Accounting binnen TOC?

Throughput Accounting verschuift de focus van kostenreductie naar het maximaliseren van de doorvoer, oftewel de snelheid waarmee producten of diensten waarde opleveren voor de klant. Het richt zich op drie elementen: doorvoer, investeringen en operationele kosten, en helpt om betere beslissingen te nemen over waar middelen in te zetten voor het beste resultaat.

Hoe kan ik TOC toepassen in mijn organisatie?

Begin met het identificeren van de grootste bottleneck in je proces. Gebruik vervolgens de vijf focusstappen van TOC: identificeer de bottleneck, haal het maximale uit de bottleneck, maak andere activiteiten ondergeschikt aan de bottleneck, verhoog de capaciteit indien nodig, en herhaal het proces. TOC kan in elke sector worden toegepast, van productie tot dienstverlening en zorg.

Wat is de Drum-Buffer-Rope (DBR) methode?

De Drum-Buffer-Rope (DBR) methode is een hulpmiddel binnen TOC om processen te optimaliseren. De drum vertegenwoordigt de bottleneck en bepaalt het productietempo, de buffer zorgt ervoor dat de bottleneck altijd van werk wordt voorzien, en de rope reguleert de aanvoer van werk naar de bottleneck om overproductie te voorkomen en verspilling te minimaliseren.

Kunnen TOC en Lean samen worden toegepast?

Ja, TOC en Lean kunnen effectief samen worden toegepast. TOC helpt bij het identificeren van de grootste bottleneck, terwijl Lean helpt om verspilling rond die bottleneck te elimineren en processen te stroomlijnen. Dit resulteert in een gecombineerde aanpak van doorbraakverbeteringen en continue procesoptimalisatie.

Ben je klaar om de bottlenecks in jouw organisatie aan te pakken en processen efficiënter te maken? Ontdek hoe wij kunnen helpen met onze consultancydiensten Procesverbetering of Problemen oplossen. Wil je zelf leren hoe je met Lean Six Sigma en Change Management processen kunt verbeteren? Bekijk dan onze trainingen en ontwikkel de kennis om je organisatie naar het volgende niveau te brengen!