Hoshin Kanri

- Willem Heijboer

Wat is Hoshin Kanri?

Hoshin Kanri is een krachtige Lean-methode om jouw organisatie strategisch aan te sturen en doelen echt te bereiken. Letterlijk vertaald uit het Japans betekent Hoshin Kanri 'richting geven' of 'kompasbeheer'. Het doel is eenvoudig: alle neuzen dezelfde kant op krijgen, zodat strategie niet alleen iets is wat in de directiekamer blijft hangen. Met Hoshin Kanri vertaal je lange-termijnvisie naar concrete, meetbare acties op de werkvloer. Dat betekent minder praten, meer doen. En belangrijker nog: iedereen in de organisatie begrijpt waarom ze doen wat ze doen.

In de kern gaat het bij Hoshin Kanri om het stellen van heldere doorbraakdoelen (breakthrough objectives). Vervolgens vertaal je die naar elk niveau binnen je organisatie. Iedereen weet dus precies wat zijn bijdrage is aan het grotere geheel. Neem bijvoorbeeld een productiebedrijf dat binnen vijf jaar marktleider wil worden. Met Hoshin Kanri maak je die ambitie tastbaar door duidelijke doelen te stellen voor elk team, zoals kwaliteitsverbetering, levertijden verkorten of kosten verlagen. Dat werkt motiverend én zorgt voor betere resultaten.

Korte tijdlijn van de ontwikkeling van Hoshin Kanri:

• Jaren '50: Toyota introduceert de voorloper van Hoshin Kanri om strategische doelen effectief te verbinden met dagelijkse activiteiten en continu verbeteren in productieprocessen.

• 1965-1970: Bridgestone past de methode toe, verfijnt deze verder en zorgt dat de term Hoshin Kanri breed wordt geadopteerd binnen de Japanse industrieën en kwaliteitsprogramma's.

• Jaren '80: Westerse bedrijven raken geïnspireerd door Japanse succesverhalen en adopteren Hoshin Kanri als onderdeel van hun strategisch management en procesverbeteringsinitiatieven.

• 1990-2000: Grote verspreiding van Hoshin Kanri in Europa en de VS, vooral binnen Lean Six Sigma-trajecten, kwaliteitsmanagement en veranderprogramma's voor organisaties.

• Nu: Wereldwijde erkenning als bewezen aanpak voor effectieve strategie-uitvoering, inzetbaar in vrijwel elke sector en schaalgrootte, van MKB tot multinationals.

Kernprincipes van Hoshin Kanri

Hoshin Kanri is gebaseerd op vijf kernprincipes die organisaties helpen om hun strategische doelen effectief en praktisch uit te voeren. Samen zorgen deze principes voor een duidelijke richting en heldere communicatie, waardoor strategie en dagelijkse werkzaamheden naadloos met elkaar worden verbonden. Ze zorgen ervoor dat iedereen binnen je organisatie begrijpt welke kant je op wilt en wat hun bijdrage daarin is. Wanneer je deze principes consequent toepast, ontstaat er een cultuur waarin mensen samenwerken aan één duidelijk doel, voortdurend leren en snel kunnen bijsturen als dat nodig is.

• Communicatie van doelstellingen: Leiders moeten duidelijk communiceren wat de 'ware noorden' voor de organisatie is, zodat iedereen in dezelfde richting werkt. Dit bevordert een gezamenlijke focus en begrip van de strategische doelen.

• Analyse van de huidige situatie: Om te weten waar je naartoe gaat, moet je eerst begrijpen waar je nu staat. Een grondige analyse van de huidige bedrijfsprocessen is essentieel om effectieve strategieën te ontwikkelen.

• Brede betrokkenheid: Iedereen in de organisatie moet een aandeel hebben in het strategische plan. Wanneer medewerkers begrijpen hoe hun werk bijdraagt aan de overkoepelende doelen, neemt hun betrokkenheid en motivatie toe.

• Prioritering van middelen: Niet alles kan tegelijk worden aangepakt. Het is cruciaal om middelen te richten op de meest kritieke doelen om effectief vooruitgang te boeken.

• Inzicht in prestaties: Regelmatige evaluatie van de voortgang ten opzichte van de gestelde doelen stelt organisaties in staat om tijdig bij te sturen en continue verbetering te realiseren.

De 7 stappen van Hoshin Kanri in de praktijk

De zeven stappen van Hoshin Kanri zijn ontstaan vanuit de Japanse industrie, voornamelijk ontwikkeld en geoptimaliseerd bij bedrijven zoals Toyota en Bridgestone. Zij wilden strategische doelen tastbaar maken voor iedereen binnen de organisatie. Het proces combineert het plannen van lange-termijnstrategie met de praktische uitvoering van jaarlijkse verbeteringen. Dit stappenplan geeft structuur aan het vertalen van abstracte ambities naar concrete acties. Hierdoor ontstaat helderheid, betrokkenheid en een duidelijke verbinding tussen management en werkvloer.

1. Vaststellen van missie, visie en lange-termijnstrategie
   Bepaal wat je organisatie wil bereiken op lange termijn. Formuleer een scherpe missie en visie. Dit vormt het fundament voor alle vervolgstappen.

2. Ontwikkelen van doorbraakdoelen (Breakthrough Objectives)
   Definieer ambitieuze doelen die zorgen voor een significante verandering of verbetering. Kies maximaal een paar doelen die écht impact hebben.

3. Jaarlijkse doelstellingen opstellen
   Breek de doorbraakdoelen op in jaarlijkse doelstellingen. Maak ze meetbaar, haalbaar en duidelijk, zodat iedereen precies weet wat er verwacht wordt.

4. Vertaling van doelen naar afdelingen en teams
   Concretiseer de jaarlijkse doelen naar afdelingen en teams. Elke afdeling krijgt specifieke taken en acties toegewezen die bijdragen aan het overkoepelende doel.

5. Uitvoeren en monitoren van actieplannen
   Ga aan de slag! Projecten worden opgestart. Actieplannen worden uitgevoerd, en de voortgang wordt voortdurend gevolgd. Zo blijf je grip houden en kun je tijdig ingrijpen.

6. Regelmatige voortgangsbewaking (maandelijkse review)
   Iedere maand bespreek je hoe het gaat. Loopt alles volgens plan, of moet je bijsturen? Dit creëert een cultuur van continu leren en verbeteren.

7. Jaarlijkse evaluatie en strategische aanpassing
   Aan het einde van het jaar kijk je kritisch terug. Wat werkte goed? Wat kan beter? Pas je strategie aan en start opnieuw met scherpere inzichten en verbeterde doelen.

Essentiële tool binnen Hoshin Kanri: de X-matrix

Een belangrijk hulpmiddel binnen Hoshin Kanri is de X-matrix. Dit krachtige, visuele instrument maakt strategische doelen inzichtelijk én uitvoerbaar binnen je organisatie. Letterlijk heeft de X-matrix de vorm van een 'X', waardoor je op één overzichtelijke pagina duidelijk ziet hoe lange-termijndoelen, jaardoelen, initiatieven, KPI’s en verantwoordelijkheden samenhangen. De X-matrix voorkomt daarmee dat strategische plannen alleen binnen het management blijven hangen, en zorgt ervoor dat iedereen weet wat er moet gebeuren.

De opbouw van de X-matrix bestaat uit vier onderdelen:

• Onderaan: Lange-termijndoelen (3-5 jaar)
  Hier noteer je de strategische ambities die de organisatie op langere termijn wil bereiken. Dit zijn vaak doorbraakdoelen, bijvoorbeeld marktleider worden in een bepaalde regio of het verhogen van klanttevredenheid.

• Links: Vertaling naar jaardoelen
  In dit gedeelte zet je concrete, meetbare doelstellingen neer die je binnen één jaar wilt behalen. Deze jaardoelen vormen een duidelijke vertaling van je lange-termijndoelen naar praktische stappen die binnen een overzichtelijke periode gerealiseerd kunnen worden.

• Bovenaan: Initiatieven
  Hier benoem je specifieke projecten of verbeteracties die nodig zijn om de jaardoelen te behalen. Denk aan het verbeteren van een bepaald proces, introductie van een nieuwe technologie of het implementeren van trainingen.

• Rechts: KPI's met verantwoordelijken
  Dit deel van de matrix bevat concrete KPI’s (Key Performance Indicators) waarmee je meet of de acties het gewenste resultaat opleveren. Daarnaast staat hier ook duidelijk wie er eindverantwoordelijk is voor het behalen van elke KPI, zodat eigenaarschap en verantwoordelijkheid helder zijn.

Wanneer je met de X-matrix helder hebt wat je precies wilt bereiken, gebruik je praktische verbetermethodes om acties uit te voeren. Voor kleinere projecten is de A3-methode heel geschikt, omdat je daarmee snel overzicht krijgt op één pagina. Bij grotere, complexe trajecten gebruik je de DMAIC-methode uit Lean Six Sigma, waarmee je in vijf gestructureerde stappen (Define, Measure, Analyze, Improve en Control) tot meetbare resultaten komt. Zo verbind je de kracht van strategische planning met praktische uitvoering.

Voordelen van Hoshin Kanri voor jouw organisatie

Hoshin Kanri helpt je om ambitieuze strategische doelen daadwerkelijk te realiseren, zonder dat ze blijven steken in mooie plannen. Het brengt duidelijkheid, verbetert communicatie én stimuleert samenwerking tussen teams. Omdat iedereen precies weet wat zijn rol is, ontstaat meer verantwoordelijkheid en betrokkenheid op alle niveaus. Zo kun je sneller inspelen op veranderingen en doelgerichter aan verbeteringen werken.

• Heldere richting en strategische focus

• Betrokken medewerkers die verantwoordelijkheid nemen

• Sneller resultaat door betere afstemming

Door deze voordelen is Hoshin Kanri méér dan alleen een handige methode. Het wordt onderdeel van je bedrijfscultuur. Je merkt al snel dat er minder ruis en meer focus ontstaat, wat zorgt voor energie binnen teams. Daardoor lever je niet alleen betere resultaten, maar wordt continu verbeteren vanzelfsprekend. Dat geeft jou én je medewerkers het vertrouwen om ook grotere uitdagingen met plezier aan te pakken.

Uitdagingen bij het werken met de X-matrix

De X-matrix is een krachtig hulpmiddel binnen Hoshin Kanri, maar de praktijk leert dat het werken ermee niet altijd soepel gaat. Vanuit mijn ervaring zie ik regelmatig uitdagingen rondom de opzet en uitvoering van de X-matrix. Hieronder bespreek ik de belangrijkste valkuilen en geef ik praktische tips om ze effectief aan te pakken.

• Vage of onduidelijke doelen
  Als doelen in je X-matrix niet concreet zijn, blijft iedereen gissen naar wat je precies bedoelt. Zorg daarom voor heldere, meetbare doelen. Vertel niet alleen wát je wilt bereiken, maar ook wanneer en hoe je het meet.

• Te veel doelen tegelijkertijd
  De verleiding is groot om veel doelen tegelijk in de X-matrix op te nemen. Dat maakt het echter onoverzichtelijk en zorgt dat prioriteiten vervagen. Kies daarom een beperkt aantal échte doorbraakdoelen en houd daar consequent aan vast.

• Onvoldoende betrokkenheid bij de matrix
  Als de X-matrix vooral een feestje is van het management, voelt niemand anders zich verantwoordelijk. Zorg dus dat iedereen zich betrokken voelt. Laat afdelingen en teams zelf actief meedenken en doelen vertalen naar hun dagelijkse praktijk.

• Te weinig dialoog over voortgang
  Wanneer de voortgang niet regelmatig wordt besproken, verslapt de aandacht. Maak het bespreken van de X-matrix voortgang daarom een vaste routine. Plan maandelijkse updates waarbij iedereen open bespreekt hoe het ervoor staat.

• Onduidelijk eigenaarschap en verantwoordelijkheid
  Zonder duidelijke eigenaars lopen acties al snel vast. Vermeld daarom expliciet wie verantwoordelijk is voor welke KPI's en initiatieven. Dat stimuleert eigenaarschap en zorgt ervoor dat acties worden opgevolgd.

Stappenplan: Hoshin Kanri implementeren

Wil je serieus aan de slag met Hoshin Kanri binnen je organisatie? Dan is het belangrijk om gestructureerd te werk te gaan. In dit stappenplan neem ik je mee door de praktische acties die je kunt ondernemen. Geen ingewikkelde theorieën, maar helder uitgelegd vanuit mijn eigen ervaring. Zo kun je direct beginnen.

1. Formuleer een inspirerende missie en visie
   Begin met het helder definiëren van de missie en visie van je organisatie. Wat is het ultieme doel? Waarom bestaat de organisatie? Deze fundamentele vragen vormen de basis voor alle verdere stappen. Een duidelijke missie en visie geven richting en zorgen ervoor dat iedereen binnen de organisatie naar hetzelfde 'ware noorden' werkt.

2. Stel strategische langetermijndoelstellingen op
   Bepaal welke strategische doelen je op de lange termijn (3 tot 5 jaar) wilt bereiken. Beperk je tot maximaal vijf doelen om focus te behouden. Zorg ervoor dat deze doelen in lijn zijn met de missie en visie en formuleer ze SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden). Bijvoorbeeld: "Klanttevredenheid verhogen naar 99% binnen vijf jaar."

3. Vertaal langetermijndoelen naar jaardoelen
   Zoom in op het komende jaar en stel specifieke jaardoelen op die bijdragen aan het realiseren van de langetermijndoelstellingen. Deze doelen moeten haalbaar zijn binnen een jaar en dienen als tussenstappen richting de langere termijn. Bijvoorbeeld: "Klanttevredenheid verhogen naar 85% aan het einde van dit jaar."

4. Identificeer en prioriteer verbeterprojecten
   Bepaal welke concrete verbeterprojecten of initiatieven nodig zijn om de jaardoelen te behalen. Prioriteer deze projecten op basis van impact en haalbaarheid. Het is cruciaal om keuzes te maken en niet te veel projecten tegelijkertijd te starten, om versnippering en verlies van focus te voorkomen.

5. Visualiseer de strategie met de X-matrix
   Gebruik de X-matrix om de relatie tussen langetermijndoelen, jaardoelen, verbeterprojecten en verantwoordelijken overzichtelijk in kaart te brengen. Dit visuele hulpmiddel helpt bij het communiceren van de strategie en zorgt ervoor dat iedereen begrijpt hoe hun werk bijdraagt aan de overkoepelende doelen.

6. Wijs verantwoordelijkheden toe en betrek medewerkers
   Ken duidelijke verantwoordelijkheden toe voor elk verbeterproject en zorg ervoor dat medewerkers actief betrokken zijn bij het proces. Dit verhoogt het eigenaarschap en de motivatie. Training en begeleiding kunnen hierbij ondersteunend werken, zodat iedereen beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden.

7. Monitor voortgang en stuur bij waar nodig
   Plan regelmatige evaluatiemomenten om de voortgang van de verbeterprojecten en het behalen van de doelen te monitoren. Gebruik de PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act) om continu te verbeteren en tijdig bij te sturen wanneer dat nodig is. Dit zorgt ervoor dat de organisatie flexibel blijft en kan inspelen op veranderende omstandigheden.

Relatie tussen Hoshin Kanri en Lean Six Sigma

Hoshin Kanri sluit perfect aan bij andere bewezen Lean Six Sigma-methodes. Door deze aanpakken te combineren, versterk je niet alleen je strategische doelen, maar maak je ook concreet verbeteringen mogelijk. Bijvoorbeeld: DMAIC gebruik je om complexe problemen gestructureerd aan te pakken, terwijl Kaizen je helpt om kleinere verbeteringen snel en zichtbaar door te voeren. Door slim gebruik te maken van al deze tools ontstaat een krachtige mix die je organisatie echt verder helpt.

• DMAIC: grondige analyses bij grotere verbeterprojecten.

• Kaizen-events: snelle, praktische verbeteringen op teamniveau.

• PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act): continue verbetering en snel kunnen bijsturen.

• A3-methode: overzichtelijk verbeteren op één visueel formulier.

• Lean Daily Management: dagelijkse sturing en zichtbaarheid van prestaties.

• Value Stream Mapping: identificeren van verspilling in processen.

• Root Cause Analysis (RCA): diepgaande analyse naar oorzaken van problemen.

• Gemba Walks: direct inzicht verkrijgen op de werkvloer.

• 5S-methode: structureren van werkplekken voor maximale efficiëntie.

Wil je écht succesvol aan de slag met Hoshin Kanri en deze krachtige Lean-methodes? Investeer dan in een goede opleiding. Impactery biedt gerichte trainingen in Lean Six Sigma en Hoshin Kanri, zodat je precies weet hoe je deze methodes effectief kunt inzetten binnen jouw organisatie. Bekijk onze trainingen en zet vandaag nog de volgende stap naar concrete resultaten!

Veelgestelde vragen (FAQ) over Hoshin Kanri

Hieronder vind je antwoorden op de meest gestelde vragen rondom Hoshin Kanri. Dit helpt je om snel duidelijkheid te krijgen en direct praktisch aan de slag te gaan binnen je organisatie.

Wat betekent Hoshin Kanri precies?

Hoshin Kanri betekent letterlijk 'richting geven' of 'kompasbeheer', het gaat over het effectief vertalen van strategie naar acties.

Wat is het belangrijkste voordeel van Hoshin Kanri?

Strategische doelen worden écht bereikt doordat iedereen begrijpt wat zijn rol is en hoe doelen bijdragen aan het grotere geheel.

Is Hoshin Kanri geschikt voor kleinere organisaties?

Ja, Hoshin Kanri werkt uitstekend voor zowel kleine als grote organisaties, zolang doelen concreet en meetbaar worden gemaakt.

Wat is een X-matrix binnen Hoshin Kanri?

De X-matrix is een visuele tool waarmee strategische doelen, initiatieven, KPI’s en verantwoordelijkheden helder worden gekoppeld.

Hoeveel doelen kun je tegelijk aanpakken met Hoshin Kanri?

Beperk je tot maximaal vijf strategische jaardoelen om focus en duidelijkheid te houden.

Hoe lang duurt het voordat je resultaten ziet met Hoshin Kanri?

Eerste resultaten zie je meestal binnen enkele maanden; grotere strategische veranderingen vragen één tot drie jaar.

Kan ik Hoshin Kanri combineren met Lean of Six Sigma?

Absoluut, Hoshin Kanri versterkt juist methodes zoals Lean, Kaizen en DMAIC doordat doelen en acties helder verbonden worden.

Hoe zorg je voor draagvlak bij Hoshin Kanri?

Door medewerkers vroeg te betrekken, duidelijke communicatie en eigenaarschap te creëren, ontstaat draagvlak vanzelf.

Welke training of opleiding heb ik nodig voor Hoshin Kanri?

Een praktische training in Hoshin Kanri of Lean Six Sigma, zoals aangeboden door Impactery, geeft je alle kennis om effectief te starten.

Conclusie: Hoshin Kanri als kompas voor strategie en actie

Hoshin Kanri is een krachtige methode om strategie niet alleen te formuleren, maar ook daadwerkelijk uit te voeren. Door lange-termijndoelen te vertalen naar jaardoelen, projecten en meetbare KPI’s ontstaat focus en richting binnen je organisatie. De X-matrix maakt die verbindingen zichtbaar en zorgt voor eigenaarschap op elk niveau. Door Hoshin Kanri slim te combineren met Lean en Six Sigma-methodes zoals DMAIC, Kaizen en PDCA, bouw je aan een organisatie die continu verbetert én koersvast blijft.

Wil je Hoshin Kanri inzetten om je strategie écht tot leven te brengen? Impactery ondersteunt organisaties bij het opzetten en uitvoeren van hun strategisch verbeterprogramma. Met consultancy op maat helpen we je om doelen te formuleren, prioriteiten scherp te stellen en de vertaalslag naar de operatie te maken. Liever zelf of met je team aan de slag? Volg dan één van onze praktijkgerichte trainingen. Je leert hoe je Hoshin Kanri toepast in jouw werkomgeving en krijgt direct tools in handen om verbeteringen te realiseren. Bekijk het aanbod en ontdek wat past bij jouw ambitie.