4,9

DMAIC project methode
- Willem Heijboer

Wil je weten hoe je problemen systematisch kunt aanpakken? Ontdek de DMAIC-methode van Lean Six Sigma, een krachtige aanpak die je helpt om inefficiënties te identificeren, oplossingen te implementeren en verbeteringen duurzaam te borgen. Met duidelijke stappen en tools biedt DMAIC een gestructureerde weg naar continue verbetering. Benieuwd hoe dit jouw organisatie kan helpen om betere resultaten te bereiken? Lees verder om de geheimen van deze methode te ontrafelen en ontdek de voordelen die het kan bieden.

Wat is DMAIC?

DMAIC is een gestructureerde aanpak die je binnen Lean Six Sigma gebruikt voor verbeterprojecten. Het staat voor Define, Measure, Analyze, Improve, en Control. Iedere fase is ontworpen om je te helpen het probleem goed te begrijpen, gegevens te verzamelen en te analyseren, oplossingen te implementeren, en de verbeteringen te borgen. DMAIC is ontwikkeld als een projectaanpak voor grote verbeterprojecten, waarbij je flink wat energie stopt in de diagnose van een probleem; zogenaamd de ‘Root Cause Analysis’. Zo zorg je ervoor dat je niet alleen de symptomen van het probleem aanpakt, maar daadwerkelijk de oorzaak ervan oplost.

DMAIC is bedacht tijdens de jaren ’50 door de statisticus Deming. Oorspronkelijk hoort het bij de Six Sigma-praktijk, dat in de jaren ‘80 werd gepopulariseerd door Motorola en General Electric. Door de focus op data en analyse kan je nauwkeurige en meetbare verbeteringen realiseren. Door systematisch iedere fase te volgen, zorg je ervoor dat de verbeteringen duurzaam zijn en dat je aantoonbaar verbetert. Oftewel, dat jouw project daadwerkelijk bijdraagt aan de algehele efficiëntie en effectiviteit van je organisatie.

De 5 DMAIC fases

De DMAIC-cyclus bestaat uit vijf opeenvolgende fases: Define, Measure, Analyze, Improve en Control. Deze fases vormen de kern van Lean Six Sigma-projecten en duren meestal enkele weken, afhankelijk van hoeveel tijd je besteedt aan het project. De volgorde van de fases is cruciaal, en tussen elke fase vindt een ‘tollgate review’ plaats: een go/no-go moment met je opdrachtgever en sponsor om de voortgang te evalueren en beslissingen te nemen. Tijdens deze tollgate reviews bespreek je de resultaten van de huidige fase en krijg je goedkeuring om door te gaan naar de volgende fase. Dit zorgt ervoor dat het project op koers blijft en dat alle betrokkenen op de hoogte zijn van de voortgang en uitdagingen.

De vijf stappen in de DMAIC-cyclus zijn:

  1. Define: wat is het probleem?

  2. Measure: hoe groot is het probleem?

  3. Analyze: wat zijn de grondoorzaken?

  4. Improve: wat zijn de beste oplossingen?

  5. Control: hoe borgen we de verbetering?

Define fase van DMAIC

In de Define-fase leg je de basis voor het project door het probleem duidelijk te beschrijven. Het doel is om een helder beeld te krijgen van wat je wilt verbeteren en waarom, maar nog niet hoe. Deze fase is verkennend van aard en levert een Project Charter op, waarin o.a. de probleemstelling, doelstellingen, scope, en stakeholders zijn opgenomen. Oorzaken en oplossingen zijn nu nog niet belangrijk. Relevante tools zijn o.a. de Kano analyse, een SIPOC-diagram of Makigami, en stakeholderanalyses.

Measure fase van DMAIC

In de Measure-fase verzamel je gegevens om de omvang van het probleem te kwantificeren. Het doel is om een nulmeting op te stellen waartegen je toekomstige verbeteringen kunt afzetten. Deze fase kan vrij statistisch van aard zijn en omvat activiteiten zoals (1) dataverzameling, (2) het uitvoeren van een meetsysteemanalyse (MSA) en (3) het opstellen van de nulmeting zelf. Belangrijke onderwerpen zijn hier bijvoorbeeld het Datacollectieplan, het uitvoeren van steekproeven, het opstellen van grafieken en eventueel de Six Sigma gerelateerde Gage R&R, Proces Capability of Proces Stability analyses.

Analyse fase van DMAIC

De Analyze-fase draait om het analyseren van de verzamelde gegevens om de oorzaken van het probleem te identificeren. Het doel is om inzicht te krijgen in de grondoorzaken, zodat je later gerichte oplossingen kunt ontwikkelen. Deze fase is analytisch van karakter en maakt gebruik van de Visgraat analyse (het Ishikawa diagram), Procesanalyse tools (zoals Value Stream Mapping, Spaghetti diagrammen, Line balancing) en Data analyse (zoals de Pareto analyse of hypothese toetsen).

Improve fase van DMAIC

In de Improve-fase bedenk en implementeer je oplossingen voor de geïdentificeerde problemen. Het doel is om praktische en effectieve verbeteringen door te voeren die de prestaties van je proces verbeteren. Deze fase is zowel creatief als praktisch van aard en omvat brainstormsessies, selectiehulpmiddelen, pilots en de daadwerkelijke implementatie van verbeteringen. Tijdens de Improve fase worden de oplossingen dus ingevoerd, wat ertoe kan leiden dat deze fase in de praktijk het langste duurt.

Control fase van DMAIC

De Control-fase is gericht op het borgen van de aangebrachte verbeteringen. Het doel is om ervoor te zorgen dat de verbeteringen duurzaam zijn en dat de processen onder controle blijven. Tijdens deze bedenk je aanvullende maatregelen om ervoor te zorgen dat de oplossingen gehandhaafd blijven. Je gebruikt bijvoorbeeld Control Charts, documenteert Standaard Werk, richt Monitoring in, en je traint en ondersteunt de medewerkers. Het resultaat is een duurzaam verbeterd proces dat voldoet aan de gestelde eisen en verwachtingen.


Artikel gaat verder na afbeelding.

Overzicht van DMAIC met de belangrijkste onderwerpen per fase

Wanneer kies je voor DMAIC?

DMAIC is niet voor ieder vraagstuk de geschikte aanpak. Het is voornamelijk geschikt voor verbeterprojecten waarbij je een bestaand probleem in een proces wilt oplossen, in plaats van implementatieprojecten waarbij de oplossing al bekend is. DMAIC komt het beste tot zijn recht bij complexe problemen die diepgaand onderzoek vereisen. Vaak zijn er meerdere afdelingen bij betrokken, wat een grondige en gestructureerde aanpak noodzakelijk maakt. DMAIC is vooral waardevol als de oorzaken van het probleem onbekend zijn. In zulke situaties is het essentieel om een uitgebreide diagnose uit te voeren om de root causes te achterhalen.

Daarnaast moet het probleem relevant genoeg zijn om op te lossen, wat betekent dat het belangrijk genoeg moet zijn om voldoende tijd en middelen aan te besteden. Een projectleider zal meerdere uren of dagen per week nodig hebben, en er zullen tijdsintensieve workshops en implementatiesessies nodig zijn. Het project moet uitvoerbaar zijn binnen een redelijke tijdspanne, meestal rond een half jaar. Kortere projecten van ongeveer drie maanden kunnen ook, maar voor nog kortere tijdspannes is een Kaizen-event vaak effectiever. Als het project langer dreigt te duren, is het verstandig om het initiatief op te splitsen in meerdere kleinere projecten.

Criteria voor het kiezen van DMAIC:

  • Geschikt voor verbeterprojecten, niet voor implementatieprojecten.

  • Voor grotere en complexere problemen die goed onderzocht moeten worden.

  • Toepasbaar wanneer de oorzaken van het probleem onbekend zijn.

  • Het probleem moet relevant en belangrijk genoeg zijn.

  • Uitvoerbaar binnen ongeveer een half jaar.

Twee DMAIC voorbeeldprojecten

Deze samenvattingen laten zien hoe verbeterprojecten door alle DMAIC-fases gaan. Elk voorbeeld toont het identificeren en oplossen van problemen door de fases Define, Measure, Analyze, Improve en Control te doorlopen. Verdere details zijn weggelaten om de focus op de kern en resultaten van elk project te behouden.

DMAIC voorbeeld 1: Verhuursbedrijf

Bij een groot verhuurbedrijf werd een DMAIC-project gestart om de doorlooptijd van het onderhoudsproces van voertuigen te verkorten. In de Define-fase werd het probleem vastgesteld: de doorlooptijd moest met 25% worden verkort om de beschikbaarheid van voertuigen te verhogen. Tijdens de Measure-fase werd ontdekt dat de gemiddelde doorlooptijd 5 dagen was. Gedetailleerde metingen en proceskaarten brachten de belangrijkste vertragingen aan het licht, voornamelijk bij de onderdelenlevering en kwaliteitscontrole. In de Analyze-fase werden deze knelpunten verder onderzocht met oorzaak-gevolg diagrammen en procesanalyse. Tijdens de Improve-fase werden oplossingen geïmplementeerd zoals snellere levertijden via nieuwe leverancierscontracten en een gedigitaliseerd goedkeuringsproces. Pilottesten bevestigden dat deze veranderingen effectief waren en de doorlooptijd met 30% konden verkorten. In de Control-fase werden controlesystemen zoals regelmatige trainingen en KPI-monitoring opgezet om ervoor te zorgen dat de verbeteringen duurzaam waren.

DMAIC voorbeeld 2: Callcenter

Een callcenter startte een DMAIC-project om het First Time Right percentage van de Front Office te verhogen naar 80%. Na wekenlang gegevens verzamelen in de Measure-fase bleek het huidige percentage al op 84% te liggen. Terug in de Define-fase werd daarom een nieuw probleem geïdentificeerd: het hoge aantal onnodige telefoontjes. In Measure werd bevestigd dat dit inderdaad een groot probleem is, waarna in Analyse is vastgesteld dat 40% van de telefoontjes eenvoudige vragen betroffen die via de website beantwoord konden worden. Klanten moeite hadden om informatie op de website te vinden. In de Improve-fase werd de website herzien voor betere navigatie en werd een uitgebreide FAQ-sectie toegevoegd. Tijdens Control werden de verbeteringen geborgd door monitoring van het aantal telefoontjes en klantfeedback, en het inrichten van dag- en weekstarts. Dit resulteerde in een daling van onnodige telefoontjes met 60%, wat de werkdruk van het callcenter aanzienlijk verlaagde.

Wil jij ook zulke successen boeken? Bekijk het Consultancy-aanbod. Artikel gaat verder na de afbeelding.

Abstracte visualisatie van DMAIC probleemoplossing

Voordelen en nadelen van DMAIC

De DMAIC methode biedt een gestructureerde aanpak om procesverbeteringen te realiseren, maar het is belangrijk om zowel de voordelen als de beperkingen te begrijpen. Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste voordelen en nadelen van de DMAIC-structuur.

Voordelen van de DMAIC structuur

  • Gestructureerde aanpak: DMAIC biedt een systematische en stapsgewijze methode om problemen aan te pakken, wat zorgt voor een duidelijke richting en organisatie binnen het project.

  • Data-gedreven besluitvorming: Beslissingen worden gebaseerd op harde gegevens en analyses, wat de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de oplossingen verhoogt.

  • Focus op Root Causes: Door diepgaande analyse wordt de daadwerkelijke oorzaak van problemen geïdentificeerd en aangepakt, wat leidt tot duurzame verbeteringen.

  • Breed toepasbaar: De methodologie kan in verschillende industrieën en voor uiteenlopende problemen worden toegepast, wat de flexibiliteit en waarde ervan verhoogt.

  • Expliete aandacht voor borging: De Control-fase zorgt voor voortdurende monitoring en borging van verbeteringen, wat leidt tot duurzame kwaliteitsverbetering en betere procesbeheersing.

Nadelen van de DMAIC structuur

  • Tijdsintensief en langdurige diagnose: Het doorlopen van alle fases kan veel tijd vergen, en door de uitgebreide diagnose kan het soms langer duren voordat de daadwerkelijke oplossingen worden geïmplementeerd.

  • Complexiteit en kosten: De methodologie kan complex zijn en duur door de benodigde training en tijdsinvestering, wat vooral een uitdaging is voor organisaties die nieuw zijn met Lean Six Sigma.

  • Beperkte inhoud voor implementatie: Er wordt veel nadruk gelegd op het bepalen van de beste oplossingen voor het probleem, maar de methodologie is niet altijd inhoudelijk sterk voor de daadwerkelijke implementatie daarvan tijdens de Improve-fase.

Veelgestelde vragen over DMAIC

Wat is het verschil tussen DMAIC en PDCA?
DMAIC is een gestructureerde projectaanpak met specifieke fases en bijbehorende tools, ontworpen voor procesverbetering binnen Six Sigma. Het biedt een concreet raamwerk voor het uitvoeren van verbeterprojecten. PDCA (Plan, Do, Check, Act) daarentegen is een breder principe, gericht op leren en experimenteren. Het is minder geschikt als projectstructuur voor complexe verbeterprojecten, maar wel een nuttig principe voor Continue Verbetering. Het PDCA-gedachtegoed zit verweven in DMAIC.

Wat is het verschil tussen DMAIC en een Kaizen event?
DMAIC is geschikt voor grote en complexe verbeterprojecten die maanden duren. Hiervoor is een degelijke projectmanagement aanpak belangrijk. Kaizen events zijn gericht voor kleinere lokale problemen die in enkele dagen worden opgelost. Daarvoor zijn meestal geen heel uitgebreide diagnoses of projectmanagement aanpak nodig. Lees meer over ons Kaizen consultancy aanbod, of het artikel over Kaizen.

Is DMAIC voor ieder project geschikt?
Nee, DMAIC is vooral geschikt voor complexe verbeterprojecten waarbij de oorzaken van het probleem onbekend zijn en een grondige analyse nodig is. Voor eenvoudige of reeds bekende oplossingen zijn andere methoden effectiever. Als je direct een oplossing wil invoeren, dan is DMAIC totaal overbodig. We spreken dan van een "implementatie project".

Wat is de relatie tussen DMAIC en Lean Six Sigma?
DMAIC is een methode die centraal staat binnen Lean Six Sigma, dat procesverbeteringstechnieken en kwaliteitsverbeteringsmethoden combineert om efficiëntie en klanttevredenheid te verhogen. Van origine meer Six Sigma-gerelateerd, maar het is ook prima om een Lean project met DMAIC te doorlopen.

Welke Belt leidt een DMAIC project?
Een DMAIC-project wordt meestal geleid door een Green Belt of Black Belt, afhankelijk van de complexiteit en schaal van het project. Deze kartrekker dient de principes en werkwijzes goed te begrijpen, en ook te weten wanneer welke tool ingezet zou moeten worden

Welke tools worden vaak gebruikt in de DMAIC-methodologie?
Veelgebruikte tools in DMAIC zijn SIPOC-diagrammen, oorzaak-gevolg diagrammen (Ishikawa), Pareto-analyses, Control Charts, proceskaarten, en statistische software zoals Minitab of JASP.

Wat is de rol van een projectleider in een DMAIC-project?
De projectleider, vaak een Green Belt of Black Belt, coördineert het team, beheert de projectfasen, voert analyses uit, implementeert verbeteringen, en zorgt voor de borging van de resultaten. Deze projectleider hoeft niet alles zelf uit te voeren, maar moet wel de regie houden over het project. Vaak in een faciliterende rol.

Wat is het verschil tussen DMAIC en DMADV?
DMAIC wordt gebruikt voor procesverbetering van bestaande processen, terwijl DMADV (Define, Measure, Analyze, Design, Verify) wordt gebruikt voor het ontwerpen van nieuwe processen of producten om aan klantbehoeften te voldoen.

Hoe wordt succes gemeten in een DMAIC-project?
Succes in een DMAIC-project wordt gemeten door de mate waarin de projectdoelstellingen zijn bereikt, zoals verbeterde procesprestaties, kostenbesparingen, of verhoogde klanttevredenheid. Hierbij wordt de nameting van Control vergeleken met de nulmeting van Measure, om te bepalen of er een aantoonbare verbetering is.

Hoe begin ik met een DMAIC-project in mijn organisatie?
Begin met een duidelijk gedefinieerd probleem en een opdrachtgever. Zorg voor voldoende kennis over de aanpak, bijvoorbeeld via een Green Belt certificering. Vorm een projectteam en benoem een projectleider. Doorloop de DMAIC-fasen achter elkaar om het probleem systematisch aan te pakken en duurzame verbeteringen te realiseren.

Meer weten over DMAIC? Lees ons DMAIC consultancy aanbod, of klik op de knop hieronder.

Bekijk onze trainingen

Andere artikelen die we graag met je delen

Bekijk onze kennisbank

Weten wat wij voor je kunnen betekenen?

Vraag nu een offerte aan.

Vraag je offerte aan

Liever persoonlijk contact?

Neem direct contact op.

Willem Heijboer

Willem Heijboer

Master Black Belt

+31 (0)6 25 07 58 85 willem@impactery.nl